iNorsken er eit opplegg for norsk i skulen. Det inneheld 15 tema, som igjen tek for seg ulikt fagstoff, sjangerlære, lesing, litteratur- og språkhistorie, litteraturarbeid og arbeid med ulike skrivemåtar. Nynorsk språk er nytta!
iNorsken versjon 2.0 er i alfa, som betyr at opplegget framleis er i utviklingsfasa. Nokre tema er ferdige, og passord er ikkje aktivert!
Meg sjølv
Er du klar for eit spennande leseprosjekt? Fyrst skal du skrive ein tekst om deg sjølv. Kanskje du vil fortelje om favorittaktiviteten din, eller ein spesiell ferie? Med SALTO-metoden vil vi arbeide med lesinga di, og gjere det meir gøy. Vi skal òg lære om ordklassene som substantiv, og korleis vi bind saman tekstar. Vi skal sjå på detaljar som stor og liten forbokstav, korleis vi brukar punktum, og korleis vi lagar avsnitt. Til slutt, skal vi øve på å bruke ordlister. Det kan høyrest mykje ut, men det blir ein morosam måte å lære norsk på!
Å fortelje
Å fortelje og skrive historier er ein kreativ prosess. Du brukarar adjektiv, ord som beskriv noko, for å gje liv til historia di. Tenk på synsvinklar, kva perspektiv ser vi historia frå? Det hjelper å førestille seg scenene i detalj. Handlingsreferat gir oss ein snøgg oversikt over kva som skjer, medan indirekte tale og tankereferat lèt oss sjå karakterane sine tankar og ord. Skildring med ulike ordtypar hjelper oss å forme ei levande verd. Verkemidlar som kontrast, samanlikning og symbol kan gje djupare meining i teksten. Aksentteikn og rett samanskriving eller særskriving er viktig for korrekt språk.
Eventyrleg
Eit eventyr er som ei magisk dør til ei anna verd. Når du les eller skriv eit eventyr, går du inn i ei rolle og lever deg inn i ei historie. Eit manus er som eit kart over den historia. Verb fortel oss kva som skjer, som 'spring', 'et' eller 'drøymer'. Replikkar er ord personane i eventyret seier. Eit hermeteikn (') viser ofte eigarskap, som 'hunden sin ball'. Ein bindestrek (-) bind saman ord, som i 'eventyr-verda'. Tankestrek (–) er som eit lite pust i teksten. 'Å' og 'og' er ulike. 'Å' blir brukt før verb, 'og' bind saman setningar eller ord. Dobbel konsonant endrar uttale, som 'latter' og 'lèt'. Dette skal du få prøve deg på no!
Sakleg
Avis er ein type medium der ein kan finne ulike sjangrar som nyheitsartikkel, fagartikkel, intervju og lesarinnlegg. Nyheitsartiklar informerer oss om noko som skjer, medan fagartiklar forklarar eit spesifikt emne grundig. Intervju er ein samtale mellom journalist og ein person, og i lesarinnlegg kan alle uttrykkje meiningane sine. I ei elevavis kan du prøve deg i alle desse sjangrane! Å argumentere betyr å forklare meininga di med gode grunnar. Kjeldebruk er viktig for å vise at informasjonen du gir er påliteleg. Utforsking i tekst handlar om å leite etter meining, og å beskrive er å gi detaljert informasjon. Tema- og kommentarsetningar er viktige for å vise kva teksten handlar om, og spørjeteiknet brukar vi når vi stiller eit spørsmål. Det er viktig å meistre alle desse tinga når du skal skrive sakleg!
Norrøn tid
Norrøn tid var ei spennande æra i historia vår, då språket vårt, norrønt, var i bruk. Snorre Sturlason, ein kjent islandsk skald, skreiv Heimskringla, ei stor samling av kongesoger. Han oversatte også Edda, ei samling av gude- og heltedikt. Ein kjend del av Edda er Håvamål, Odin sin visdom, og Trymskvida, forteljinga om da Thor mista hammeren sin. Eit anna kjenneteikn ved norrøn tid er islandske ættesoger, som er historier om ættene på Island. Språket vårt tilhøyrer den indoeuropeiske språkfamilien, og i vikingtida snakka folk gammalnorsk (norrønt språk).
Retorikk
Å skrive sakleg krev meir enn berre ord på papir. I kjernen av sakprosa ligg retorikk; kunsten å overtyde medan ein samstundes respekterer fakta og sanning. I debattar og talar er det avgjerande å ha ein klar, men balansert argumentasjon. Kritisk lesing er nøkkelen til å forstå og avsløre feilaktige påstandar, spesielt i ei tid med falske nyheiter og forvrengt informasjon. Kjeldekritikk sikrar at vi byggjer argument på solide grunnlag. Å skrive sakleg handlar om å utforske, reflektere og klart formidle kunnskap, slik at vi ikkje berre informerer, men også vekkjer interesse og tillit hos lesaren eller tilhøyraren.
Novella
Å lese og arbeide med noveller kan vere ei svært givande erfaring både for elevar og lærarar. Novelle som sjanger er kort, men har ofte eit sterkt fokus på tema og karakterutvikling. Det gir rom for djupnelesing og analyse. Ein kan utforske ulike virkemiddel som forfattaren bruker, som symbol, metaforar og kontrastar. Dette kan hjelpe ein å forstå underliggjande tema og budskap. Å analysere noveller handlar ikkje berre om å identifisere virkemiddel, men også om å forstå korleis dei fungerer i samspel med resten av teksten. Når det gjeld språklege aspekt, er bruk av konjunksjonar og korrekt kommabruk vesentleg for å forstå setningsstruktur og tekstens flyt. Det er også nyttig for elevar å lære dette for å kunne skrive betre sjølve.
